Open VLD en CD&V dreigen te plooien over koloniale excuses

De federale meerderheidspartijen sturen aan op parlementaire excuses voor de kolonisatie van Congo. Nochtans hadden Open VLD en CD&V zich daartegen nadrukkelijk verzet, vanwege het risico op herstelbetalingen. Volgens N-VA is dit geen verrassing: “We hadden van bij aanvang voorspeld dat de liberalen zouden plooien voor PS en Groen. Vivaldi effent het pad naar koloniale herstelbetalingen. Daartegen verzetten wij ons nadrukkelijk.”

De Congocommissie wil op maandag 12 december landen met haar conclusies. Er wacht nog een stevig debat, want over de lijst van 128 parlementaire aanbevelingen zijn er 103 amendementen hangende, waarvan 61 van N-VA. Het heetste hangijzer is de vraag of het federale parlement haar excuses moet aanbieden. Een dergelijke erkenning van verantwoordelijkheid kan aanleiding geven aan schadeclaims voor koloniale herstelbetalingen, wat verschillende partijen uit zowel oppositie als meerderheid willen vermijden.

Om die reden hadden zowel Open VLD als CD&V zich in de Congocommissie nadrukkelijk verzet tegen het aanbieden van excuses. “De koning heeft het verleden recht in de ogen gekeken”, verklaarde fractieleider Maggie De Block (Open VLD) in de zitting van 21 november. “Dat was een kantelpunt, maar voor sommigen was het blijkbaar niet voldoende. Ik vraag me af of het voor hen ooit voldoende zal zijn.” Jan Briers (CD&V) deelde die mening: “Spijtbetuigingen zijn beter dan formele verontschuldigingen, want ze gaan waarover het moet gaan, namelijk de morele kant van de zaak.” Volgens hem dienen verontschuldigingen voor zeer concrete dossiers, zoals is gebeurd bij de metissen of de familie van de vermoorde premier Patrice Lumumba, maar niet voor een systeem als dusdanig.

Toch hebben noch Open VLD, noch CD&V amendementen ingediend om de koloniale excuses te schrappen of bij te sturen. Binnen de Vivaldi-coalitie is er geen consensus om het tekstvoorstel van Wouter De Vriendt (Groen) op dit punt te wijzigen. Daardoor blijven de excuses in de aanbevelingen staan. N-VA waarschuwde eerder al voor die gang van zaken. “Voor de zoveelste keer dreigen de Vlaamse partijen te plooien voor een eis van de PS en Groen. Vivaldi effent het pad naar koloniale herstelbetalingen. Daartegen verzetten wij ons nadrukkelijk,” zegt kamerlid Tomas Roggeman.

De tekst vermeldt dat excuses geen aanleiding kunnen geven tot herstelbetalingen, maar dat biedt volgens kamerlid Wim Van der Donckt (N-VA) onvoldoende houvast. “Je kan niet de verantwoordelijkheid voor het verleden opnemen en tegelijk de aansprakelijkheid afwijzen. Dit is juridisch onzeker. Excuses kunnen door actiegroepen aangegrepen worden om de Belgische staat te dagvaarden en herstelbetalingen af te dwingen.” Een vraag van N-VA om dit door juristen te laten onderzoeken, werd door de meerderheid weggestemd. 

Ook inhoudelijk ziet de N-VA geen reden waarom het parlement namens de brede bevolking haar excuses zou aanbieden en de verantwoordelijkheid op zich nemen. We kunnen onze spijt hierover uitdrukken, maar excuses impliceren fout en schuld. Vlamingen en Walen vandaag hebben geen zonde aan de vernederingen en onderdrukking die de gekoloniseerde bevolking moest ondergaan. Wij willen vooral een volwassen partnerschap, dat de prioriteit legt bij problemen van vandaag, niet die van 100 jaar geleden..